Açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin örgün ve yaygın, kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin yaygın öğretimden yararlanmaları sağlanır.

İnfaz Kanunun 76’ncı maddesine göre, “Açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin örgün ve yaygın, kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin yaygın öğretimden yararlanmaları sağlanır.” Bu Kanun değişikliğinden önce de, çocuklara özgü açık ceza infaz kurumlarında (ıslahevlerinde) bulunan çocuklar örgün ve yaygın, kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler ise yaygın öğretimden faydalanabiliyorlardı. Bu konudaki asıl yenilik açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler için öngörülmüştür. Açık ceza infaz kurumundaki hükümlüler daha önce örgün eğitim imkanlarından yararlanamazken, açık kanun hükmü uyarınca artık bu haktan yararlanabileceklerdir.

Kamu kurum ve kuruluşları, hükümlü ve tutuklulara ilişkin iyileştirme faaliyetlerine yardımcı olmakla yükümlüdürler.

İnfaz Kanununun 76’ncı maddesine göre, “Hükümlülerin iyileştirme çabalarında başarıya ulaşılması için dernekler, vakıflar ve gönüllü kişi ve kuruluşlar ile işbirliği yapılabilir. Kamu kurum ve kuruluşları bu maksatla olanakları ölçüsünde gerekli yardımı yapmakla yükümlüdürler.” Bu şekilde kamu kurum ve kuruluşları, hükümlü ve tutukluların iyileştirme faaliyetlerine destek olmakla yükümlü hale getirilmişlerdir.

Özellikle ceza infaz kurumlarında yeterli sayıda psikolog olmaması ya da psikiyatri uzmanı bulunmaması nedeniyle devlet hastanelerinin psikiyatri servisleri ile üniversitelerin ilgili bölümlerinden bu amaçla faydalanmak mümkün olabilir. Nitekim İnfaz Kanununun 78’inci maddesinin 2’nci fıkrasında Sağlık Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile üniversitelerin sağlık kuruluşlarının hükümlülerin tedavileri bakımından gerekli yardımları yapmakla görevli oldukları açıkça belirtilmiştir. “Hükümlülerin tedavileri” ifadesi hiç şüphe yok ki onların psikolojik tedavilerini de içerir.

Hükümlülerin beden eğitimi ile sosyal ve kültürel faaliyetlerden yararlanmaları için gerekli çalışmaların yapılması zorunludur.

İnfaz Kanununun 87’nci maddesine göre, “Hükümlünün toplumsal, ruhsal ve bedensel gelişmelerini sağlamak amacıyla fiziksel ve ruhsal sağlık durumlarının elverdiği ölçüde spor, beden eğitimi ve eğlendirici etkinliklere katılmasına müsaade olunur ve olanaklar ölçüsünde yer ve araç sağlanır.

Açık havada çalışmayan veya kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüye, hava koşulları elverdiği ölçüde günde en az bir saat açık havada gezinmek olanağı verilir. Bu süre içerisinde bireysel spor da yapılabilir. Kurum dışındaki etkinliklere açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlüler katılabilirler.”

Sinema, tiyatro, halk oyunları, spor müsabakaları, bilgi yarışmaları, münazara gibi sosyal ve kültürel faaliyetler, hükümlü ve tutukluların fiziksel ve ruhsal sağlıklarının korunması açısından çok önemlidirler. Bu önemden dolayı da kanunda bu tür faaliyetlerin yapılması zorunlu kılınmıştır. Aynı nedenle de ceza infaz kurumlarındaki eğitim ve iyileştirme faaliyetleri değerlendirilirken sosyal ve kültürel faaliyetlerin puan değeri 100 üzerinden 33 olarak hesaplanmaktadır.

Hükümlülerin kütüphanelerden yararlanmaları ve kitap okuma alışkanlığı kazanmaları için gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

Hükümlülerin, bilgi ve kültür düzeyinin yükselmesi, toplumun da bilgi ve kültür düzeyinin yükselmesi ile aynı anlama gelir. Bu nedenle kitap okunmasının teşvik edilmesi ve ceza infaz kurumlarındaki kütüphane ve kitaplıkların da bağış kampanyaları ile sürekli zenginleştirilmesi gereklidir. Ayrıca Kültür Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının kütüphanelerinden gerektiğinde ödünç kitap da temin edilerek, hükümlülere bu konuda geniş seçenekler sunulmalıdır. İnfaz Kanununun 88’nci maddesinde kütüphane hizmetlerinin etkin ve başarılı bir şekilde sürdürülmesi gerekliliği vurgulanmıştır.

Hükümlülere tahliye sonrasında iş bulmalarına yardımcı olacak nitelikte iş ve meslek edinmeleri için kurslar açılması öngörülmüştür.

İnfaz Kanununun 88’nci maddesine göre “Hükümlüler, … idarece belirlenecek düzene göre idarece tertiplenen kurslara katılabilirler.” Bu nedenle ceza infaz kurumu idaresinin hükümlülere iş ve meslek kursları açması bir zorunluluktur. Konunun öneminden dolayı ceza infaz kurumunun eğitim ve iyileştirme puanının % 33’ü iş ve meslek kurslarındaki başarıya göre hesap edilmektedir.